Πληροφορηθήκαμε ότι κατατέθηκε πρωτοβουλία, σε σχετικό σχέδιο νόμου του Υπουργείου Υγείας, για την ποινικοποίηση των θεραπειών μεταστροφής με τίτλο «Πρακτικές Μεταστροφής». Ο φορέας μας τα τελευταία δύο χρόνια έχει διενεργήσει την πρώτη, ανεξάρτητη καμπάνια στην Ελλάδα για το θέμα, με τίτλο #ηταυτότητάσουδενθέλειαλλαγή. Στο πλαίσιο αυτό διενεργήσαμε την πρώτη εθνική έρευνα για τις θεραπείες μεταστροφής στην Ελλάδα, ενισχύσαμε την διάχυση όλων των επιστημονικών δεδομένων και θεσμικών βημάτων που έχουν γίνει σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο για την κατάργησή τους, συμμετείχαμε και προτείναμε την ποινικοποίησή τους με την έκθεσή μας στην Εθνική Επιτροπή Στρατηγικής για την Ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+ και παρείχαμε στο Υπουργείο όσες σχετικές πληροφορίες μας ζητήθηκαν για το θέμα.
Διαβάζοντας την σχετική τροπολογία χαιρετίζουμε την πρωτοβουλία του Υπουργείου, που σίγουρα κινείται προς την σωστή κατεύθυνση της ποινικοποίησης σχετικών πρακτικών. Παρ’ όλα αυτά τονίζουμε ότι το βήμα παραμένει ημιτελές, για δύο λόγους: Πρώτον, αποκλείει τα ενήλικα (και ικανά δικαιοπρακτικά) άτομα επιζώντα σχετικών πρακτικών από το δικαίωμα να προσφύγουν στην δικαιοσύνη. Τονίζουμε ότι τα άτομα που βρίσκονται στην αναδυόμενη ενηλικίωση (18-25), τόσο στην εθνική μας έρευνα, όσο και σε άλλα διεθνή δεδομένα, αποτελούν συχνά το μεγαλύτερο ποσοστό των θυμάτων τέτοιων πρακτικών, που από τον ΟΗΕ έχουν χαρακτηριστεί βασανιστήρια. Με αυτήν την τροπολογία ο νόμος τα εξαιρεί ευθέως -δυστυχώς όμως αυτό δεν αναιρεί την δυνάμει καταστροφική επίδραση που έχουν πάνω στα άτομα τέτοιας ηλικίας τέτοιου είδους πρακτικές, με επίδραση στην ψυχική και σωματική τους κατάσταση, συχνά μακροχρόνιες ή και ισόβιες.
Δεύτερον, αν οριστούν ως αυτουργοί τέτοιων πρακτικών μόνο επαγγελματίες που έχουν λάβει οικονομικό αντίτιμο, ή επιτρέπεται στους μη επαγγελματίες να διαφημίζουν τις υπηρεσίες τους, ο νόμος θα εξαιρέσει, αν όχι την μεγαλύτερη, μία από τις μεγαλύτερες ομάδες ατόμων που εφαρμόζουν πρακτικές μεταστροφής: τους ιερείς και εκπροσώπους της εκκλησίας (από κάθε ρόλο και αν λειτουργούν π.χ. ιερείς, κατηχητές, βοηθοί εκκλησιαστικών λειτουργών κ.α.). Κάτι τέτοιο είναι προφανές ότι δεν εξυπηρετεί το αίσθημα δικαίου, ενώ εντείνει τον κίνδυνο της περαιτέρω δράσης των εν λόγω ατόμων/ομάδων πέρα από κάθε έλεγχο και λογοδοσία.
Αν και οι σχετικές νομοθετικές πρωτοβουλίες κάθε κράτους-μέλους της Ε.Ε έχουν μεταξύ τους διαφοροποιήσεις, υπάρχουν παραδείγματα μακράν καλύτερα του εδώ προτεινόμενου στα οποία μπορούμε να σταθούμε, όπως της Γαλλίας, και που αντιμετωπίζουν τα παραπάνω ζητήματα.
Τέλος και ιδιαίτερα σημαντικό: η τροπολογία αναφέρει ρητά ότι «οποιοσδήποτε εφαρμόζει πρακτικές μεταστροφής πρέπει προηγουμένως να έχει εξασφαλίσει την ρητή συναίνεσή τους». Ως επιστημονικός φορέας ψυχικής υγείας, με επικέντρωση στις ΛΟΑΤΚΙ+ ταυτότητες/βιώματα, θέλουμε να τονίσουμε με κάθε τρόπο και ένταση ότι η παραπάνω έκφραση και το κλίμα που δημιουργεί είναι δυνάμει επικίνδυνα. Η κακοποιητική και επικίνδυνη συμπεριφορά σε βάρος ενός ατόμου, με την απουσία χορήγησης σε αυτό ολοκληρωμένης, επιστημονικά έγκυρης και συμβατής με τα ανθρώπινα δικαιώματα ενημέρωσης, συμπεριφορά που ασκείται από άτομο σε θέση ή ρόλο ισχύος, με τον μανδύα παροχής εξειδικευμένης γνώσης ή πνευματικής καθοδήγησης, είναι η πεμπτουσία της κακοποίησης και η έννοια της συναίνεσης είναι πλήρως ασύμβατη με αυτή.
Καλούμε τις ΛΟΑΤΚΙ+ οργανώσεις και τους φορείς ανθρωπίνων δικαιωμάτων να στηρίξουν αρχικά την πρόθεση του Υπουργείου για ποινικοποίηση, μελετώντας όμως με την σειρά τους τα παραπάνω -και να πιέσουν για μία ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ, ΠΛΗΡΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΛΗΠΤΙΚΗ ποινικοποίηση των θεραπειών μεταστροφής, που να συμπεριλαμβάνει κάθε θύμα και να μην σχετικοποιεί την κακοποίηση και τα βασανιστήρια.