Με αφορμή τη σημερινή ημέρα τρανς ορατότητας καλωσορίζουμε την πρόσφατη Θεματική Αναφορά της Επιτρόπου του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα με τίτλο “Ανθρώπινα δικαιώματα και ταυτότητα και έκφραση φύλου”.
Η αναφορά αυτή προσφέρει μια επισκόπηση των υφιστάμενων διεθνών προτύπων για τα ανθρώπινα δικαιώματα σε θέματα που σχετίζονται με την ταυτότητα φύλου και εξετάζει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα τρανς άτομα σε ένα εύρος τομέων της ζωής τους όπως η η εκπαίδευση, η πρόσβαση σε διαδικασίες αναγνώρισης ταυτότητας φύλου και σε εξειδικευμένη για τρανς άτομα υγειονομική περίθαλψη, η απαγόρευση των θεραπειών μεταστροφής, η αναγνώριση της γονεϊκότητας, η προστασία των δικαιωμάτων τρανς ατόμων με προσφυγικό στάτους, κ.α.
Δίνει ακόμη έμφαση σε ζητήματα και προκλήσεις που έχουν αναδειχθεί τα τελευταία χρόνια, όπως η προστασία των δικαιωμάτων των τρανς παιδιών και εφήβων, η προστασία των μη δυαδικών ατόμων, και η καταπολέμηση της ρητορικής μίσους και της παραπληροφόρησης κατά των τρανς ατόμων.
Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά τα τρανς παιδιά και έφηβα άτομα και την πρόσβαση τους σε επιβεβαιωτικές υπηρεσίες φύλου, η Επίτροπος εκφράζει ανησυχία σχετικά με την ορατότητα που έχουν λάβει πρακτικές όπως οι “διερευνητικές θεραπείες”, οι οποίες, όπως αναφέρει, υπό το μανδύα της διερεύνησης της ταυτότητας/έκφρασης φύλου στοχεύουν στην καταπίεση της ταυτότητας φύλου όταν αυτή διαφέρει από το αποδοθέν φύλο, συνδέοντας τες με τις πρακτικές μεταστροφής.
Απαιτούμε από την πολιτεία να ευθυγραμμιστεί με όλες τις συστάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης και πιο συγκεκριμένα:
- να ευθυγραμμιστεί άμεσα με το ICD 11 και να αποπαθολογιοποιήσει τις τρανς ταυτότητες
- να προχωρήσει στην έκδοση όλων των απαραίτητων εγκυκλίων για την συμπερίληψη και προστασία των τρανς παιδιών και έφηβων ατόμων στο σχολείο
- να διασφαλίσει την ασφαλιστική κάλυψη όλων των διαδικασιών επιβεβαίωσης φύλου
- να πραγματοποιήσει τις απαραίτητες αλλαγές ώστε η Νομική Αναγνώριση Ταυτότητας Φύλου να γίνεται εξωδικαστικά
- να διασφαλίσει το δικαίωμα των τρανς ατόμων στη γονεϊκότητα, με την καταχώρηση των τρανς γονέων με βάση την ταυτότητα φύλου τους στα έγγραφα των παιδιών τους και την πρόσβαση σε διαδικασίες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής
Διανύουμε μία εποχή κλιμακούμενης τρανσφοβίας και αυξανόμενων απειλών ενάντια στα τρανς άτομα και τα δικαιώματά τους. Οι ζωές των τρανς ατόμων, των τρανς παιδιών και εφήβων έχουν σημασία. Στεκομαστε αταλαντευτα όχι μόνο για το δικαίωμα στην επιβίωση, αλλά για το δικαίωμα σε πλήρεις ζωές, σε ισότιμη και ασφαλή πρόσβαση στην εκπαίδευση, στην εργασία, στην υγεία, σε κάθε πτυχή της δημοσιας σφαίρας.
—
Αναλυτικά οι βασικές συστάσεις της Επιτρόπου προς τα κράτη-μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης:
- Να συλλέγουν και να καταγράφουν αναλυτικά δεδομένα σχετικά με τις βιωμένες εμπειρίες των τρανς και μη δυαδικών ατόμων, συμπεριλαμβανομένων των διακρίσεων και της βίας, ώστε να διασφαλιστεί η αποτελεσματική και στοχευμένη χάραξη πολιτικής για τη διατήρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους σε όλους τους τομείς της ζωής.
- Να αναγνωρίζουν την (πραγματική ή αντιλαμβανόμενη) ταυτότητα φύλου και την έκφραση φύλου ρητά ως απαγορευμένο πεδίο διάκρισης στη νομοθεσία για την καταπολέμηση των διακρίσεων που καλύπτει όλους τους τομείς της ζωής, και ως επιβαρυντικούς παράγοντες στη νομοθεσία κατά της ρητορικής μίσους και των εγκλημάτων μίσους. Να διασφαλίσουν ότι οι νόμοι αυτοί εφαρμόζονται αποτελεσματικά, μεταξύ άλλων με την εκπόνηση πολιτικών για την καταπολέμηση της βίας, καθώς και των διακρίσεων και του αποκλεισμού που αντιμετωπίζουν τα τρανς άτομα, ιδίως στην απασχόληση, την υγειονομική περίθαλψη, την εκπαίδευση, τον αθλητισμό και την κοινωνική προστασία και τη στέγαση. Να διασφαλίζουν ότι οι εθνικοί φορείς ισότητας και εθνικοί θεσμοί ανθρωπίνων δικαιωμάτων διαθέτουν εντολή και πόρους για να να εξετάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα των τρανς και μη δυαδικών ατόμων.
- Να καταργήσουν άμεσα και να απέχουν από την υιοθέτηση νόμων ή πολιτικών, οι οποίοι θυματοποιούν, εισάγουν διακρίσεις ή νομιμοποιούν το μίσος κατά των τρανς ατόμων, συμπεριλαμβανομένων των απαγορεύσεων της νομικής αναγνώρισης ταυτότητας φύλου, των απαγορεύσεων στην πρόσβαση σε εξειδικευμένη για τρανς άτομα υγειονομική περίθαλψη, και των απαγορεύσεων στη δημόσια συζήτηση για τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα.
- Να απαγορεύσουν και να επιβάλλουν κυρώσεις για τη διαφήμιση και τη διεξαγωγή πρακτικών μεταστροφής που απευθύνονται τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικες, και να διασφαλίζουν ότι η απαγόρευση καλύπτει την ταυτότητα φύλου και την έκφραση φύλου.
- Να υιοθετήσουν νόμους που να εγγυώνται ότι τα τρανς άτομα που το επιθυμούν έχουν πρόσβαση σε γρήγορες, διαφανείς και προσβάσιμες διοικητικές διαδικασίες για τη νομική αναγνώριση ταυτότητας φύλου με βάση τον αυτοπροσδιορισμό. Αυτές οι διαδικασίες θα πρέπει να είναι προσβάσιμες σε ανήλικα άτομα με τη δέουσα προσοχή στις απόψεις, την ωριμότητα και τα συμφέροντα του παιδιού, και ιδανικά χωρίς αυθαίρετα ηλικιακά όρια. να εξετάσουν το ενδεχόμενο να συμπεριλάβουν μια επιλογή τρίτου φύλου στην ταυτότητα, στην κοινωνική ασφάλιση και σε άλλα δημόσια έγγραφα για όσα άτομα το επιθυμούν. Συνολικά, να επανεξετάσουν την ανάγκη και την αναλογικότητα της συμπερίληψης των σημάνσεων φύλου στα δημόσια έγγραφα.
- Να διασφαλίσουν ότι τα τρανς άτομα έχουν αποτελεσματική και χωρίς στίγμα πρόσβαση σε εξειδικευμένες για τρανς άτομα υπηρεσίες υγείας, συμπεριλαμβανομένων των ψυχολογικών, ενδοκρινολογικών και χειρουργικών διαδικασιών, χωρίς να απαιτείται διάγνωση ψυχικής ασθένειας, σύμφωνα με το ICD-11 του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Να διασφαλίσουν ότι η υγειονομική περίθαλψη για τρανς άτομα παρέχεται με βάση την ελεύθερη και ενημερωμένη συγκατάθεση, καλύπτεται από τα δημόσια συστήματα ασφάλισης υγείας σύμφωνα με σύμφωνα με τους εθνικούς κανόνες, είναι αποκεντρωμένη, προσαρμοσμένη στις ατομικές συνθήκες υγείας, παρέχεται από εκπαιδευμένους επαγγελματίες υγείας και χωρίς διακρίσεις.
- Να αναγνωρίζουν την ταυτότητα των τρανς παιδιών και μαθητών σχολικής ηλικίας σε σχολικά περιβάλλοντα, ανεξάρτητα από το νομικά καταγεγραμμένο φύλο τους, μεταξύ άλλων με το να τους επιτρέπουν να χρησιμοποιούν τα δικά τους ονόματα και αντωνυμίες, να ντύνονται όπως επιθυμούν, και να συμμετέχουν σε αθλητικές και άλλες δραστηριότητες σύμφωνα με τα ταυτότητα και την έκφραση του φύλου τους.
- Να διασφαλίζουν ότι οι εθνικοί νόμοι απαγορεύουν τις διακρίσεις λόγω ταυτότητας φύλου και έκφρασης φύλου σε όλες τις αποφάσεις που αφορούν την οικογενειακή ζωή, συμπεριλαμβανομένων των κανόνων καταχώρισης γεννήσεων, της επιμέλειας, της υιοθεσίας και της πρόσβασης σε τεχνολογίες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Όταν τα συστήματα καταγραφής γεννήσεων είναι με βάση το φύλο, τα τρανς άτομα θα πρέπει να καταγράφονται ως γονείς σύμφωνα με σύμφωνα με την ταυτότητα φύλου τους, και τα εναλλακτικά συστήματα θα πρέπει να συνεχίσουν να να διερευνώνται ώστε να αντικατοπτρίζουν την αυξανόμενη ποικιλομορφία των οικογενειών.
- Να υιοθετήσουν ισχυρούς νόμους και πολιτικές για να διασφαλιστεί ότι όλα τα άτομα μπορούν να συμμετέχουν στον αθλητισμό χωρίς διακρίσεις ή παρενοχλήσεις λόγω της πραγματικής ή αντιλαμβανόμενης ταυτότητας φύλου και της έκφρασης φύλου. Οι εθνικές πολιτικές που διέπουν τη συμμετοχή στον αθλητισμό θα πρέπει να ξεκινούν από τη θέση ότι τα τρανς άτομα μπορούν να συμμετέχουν σύμφωνα με την ταυτότητα φύλου τους. Να διασφαλίζεται ότι κάθε περιορισμός ή απαγόρευση της συμμετοχής στον αθλητισμό σύμφωνα με την ταυτότητα φύλου επιδιώκει θεμιτό στόχο, είναι αναλογικός και σέβεται τα διεθνή πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
- Να διασφαλίζουν ότι, τόσο σε δημόσιους όσο και σε ιδιωτικούς χώρους, όλα τα άτομα μπορούν να χρησιμοποιούν τις εγκαταστάσεις υγιεινής με αξιοπρεπή και ασφαλή τρόπο, σύμφωνα με την ταυτότητα φύλου τους, όταν αυτές διαχωρίζονται κατά φύλο. Στο μέτρο του δυνατού, εξασφαλίστε την παρουσία μιας επιλογής χωρίς αποκλεισμούς για όλα τα φύλα.
- Να αναγνωρίζουν ότι ο βάσιμος φόβος δίωξης λόγω ταυτότητας φύλου και έκφρασης φύλου μπορεί να αποτελεί έγκυρο λόγο για τη χορήγηση καθεστώτος πρόσφυγα σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο και να διασφαλίζουν ότι οι τρανς πρόσφυγες-ισσες, τα άτομα αιτούντα άσυλο και οι μετανάστες-ριες έχουν πρόσβαση σε ασφαλείς συνθήκες υποδοχής,σε υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης εξειδικευμένες για τρανς άτομα και σε νομική αναγνώριση ταυτότητας φύλου.
- Να διασφαλίζουν την ασφάλεια των τρανς ατόμων που στερούνται της ελευθερίας τους, μεταξύ άλλων με την υιοθέτηση ισχυρών πολιτικών που θα διασφαλίζουν την εξέταση κάθε περίπτωσης για τον καθορισμό του κατάλληλου χώρου κράτησης, και θα εξετάζουν δεόντως τις εναλλακτικές λύσεις της κράτησης. Εκτός εάν διαφωνούν, τα τρανς άτομα θα πρέπει, κατ’ αρχήν, να κρατούνται σύμφωνα με την ταυτότητα φύλου τους. Οποιαδήποτε απόφαση αποκλεισμού των τρανς ατόμων από χώρο κράτησης που αντιστοιχεί στην ταυτότητα φύλου τους πρέπει να λαμβάνεται με βάση αντικειμενικά και σαφώς καθορισμένα κριτήρια και να εφαρμόζεται με τον δέοντα σεβασμό των προτύπων ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
- Να προάγουν την κατανόηση και τον σεβασμό προς τα τρανς και μη δυαδικά άτομα μέσω εκστρατειών ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού, καθώς και μέσω της υποχρεωτικής, ολοκληρωμένης, επιστημονικά τεκμηριωμένης και κατάλληλης για την ηλικία ολοκληρωμένης σεξουαλικής εκπαίδευσης στα σχολεία, η οποία καλύπτει την ποικιλομορφία της ταυτότητας φύλου και της έκφρασης φύλου. Να αντιμετωπίζουν προληπτικά τη ρητορική κατά της ύπαρξης, των δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας των τρανς ατόμων, συμπεριλαμβανομένης της παραπληροφόρησης και της κινδυνολογίας σχετικά με τα τρανς άτομα.
- Να διαβουλεύονται και να συμπεριλαμβάνουν τρανς άτομα και τις οργανώσεις τους κατά την ανάπτυξη νομικών και πολιτικών μέτρων που τα αφορούν. Να υιοθετήσουν και να επιβάλουν αποτελεσματικά μέτρα για να διασφαλίσουν ότι οι υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που υποστηρίζουν τα δικαιώματα των τρανς ατόμων μπορούν να εργάζονται σε ένα ευνοϊκό περιβάλλον, χωρίς την απειλή βίας, διακρίσεων ή άλλης κακοποίησης.
- Κατά τον σχεδιασμό των σχετικών νόμων και πολιτικών ή την ανάληψη άλλων μέτρων, να λαμβάνουν υπόψη το ρόλος και τις ευθύνες όλων των φορέων για την καταπολέμηση των διακρίσεων και του μίσους και την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των τρανς ατόμων, συμπεριλαμβανομένων των δημόσιων ηγετών, των μέσων ενημέρωσης, των διαδικτυακών διαμεσολαβητών, καθώς και των κυβερνητικών και μη κυβερνητικών οργανώσεων, των νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου και των ενώσεων σε διάφορους τομείς.