Η Παγκόσμια Ημέρα Τρανς Ορατότητας έρχεται φέτος σε μια στιγμή που τα τρανς δικαιώματα δέχονται τη μεγαλύτερη επίθεση.
Τους τελευταίους μήνες στις ΗΠΑ προτείνεται σε επίπεδο πολιτειών ένας συγκλονιστικός αριθμός αντί-τρανς νομοσχεδίων (προτάθηκαν 492 νομοσχέδια σε 47 πολιτείες, πέρασαν 25 και 424 είναι υπό συζήτηση). Στη Μεγ. Βρετανία ο πρωθυπουργός τον Ιανουάριο σταμάτησε από εφαρμογή νόμο στη Σκωτία που αποψυχιατρικοποιούσε και διευκόλυνε τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου (δεν απαιτούσε ψυχιατρική διάγνωση). Σε παγκόσμιο επίπεδο, πριν λίγες ημέρες η διεθνής ομοσπονδία World Athletics απαγόρευσε στις τρανς γυναίκες την συμμετοχή στους αγώνες στις γυναικείες κατηγορίες.
Στην Ελλάδα, τα τρανς άτομα υφίστανται σειρά θεσμοθετημένων και μη αποκλεισμών και διακρίσεων, από την έλλειψη εξωδικαστικής διαδικασίας για τη Νομική Αναγνώριση της Ταυτότητας Φύλου, το αναγκαστικό διαζύγιο πριν την πρόσβαση σε αυτή, τα πολλαπλά εμπόδια στη γονεϊκότητα, την έλλειψη επιβεβαιωτικών υπηρεσιών για τρανς έφηβα και νέα άτομα σε δημόσιους φορείς, την αδικαιολόγητη καθυστέρηση για την εφαρμογή του ICD11 και της πλήρους αποπαθολογιοποίησης.
Η χρονική συγκυρία δεν είναι τυχαία. Αυτή είναι η περίοδος που τα τρανς άτομα απολαμβάνουν και τη μεγαλύτερη ορατότητα σε παγκόσμιο επίπεδο. Είναι ακριβώς αυτή η ορατότητα που προκαλεί τις αντιδράσεις, που ενεργοποιεί συντηριτικά αντανακλαστικά, καθώς φέρνει στο προσκήνιο το φύλο, αμφισβητεί ευθέως παγιωμένες ουσιοκρατικές αντιλήψεις και τα συστήματα εξουσίας που τις συνοδεύουν.
Είναι ακριβώς αυτή η ορατότητα που οδηγεί στην αύξηση των νέων ατόμων που αναζητούν επιβεβαιωτικές υπηρεσίες, που διερευνούν το φύλο τους, που διεκδικούν περισσότερη αναγνώριση και χώρο ύπαρξης για το δικό τους τρανς βίωμα.
Κι αν όσο αυξάνεται η ορατότητα τόσο θα αυξάνονται οι αντιδράσεις και οι επιθέσεις, σήμερα και κάθε άλλη ημέρα, πρέπει να γίνει σαφές ότι η απάντηση στη συντηρητικοποίηση και την τρανσφοβία είναι περισσότερη ορατότητα και περισσότερες διεκδικήσεις. Απάντηση είναι η αντίδραση στη συνεχιζόμενη ψυχιατρικοποίηση των τρανς εμπειριών.
Και, τέλος, απάντηση είναι η ανάληψη ευθύνης και η αντίσταση στην εξουσία ψυχιάτρων, ειδικών ψυχικής υγείας κ.α. που είτε συναινούν σε προβληματικές ερμηνείες και πρακτικές σε βάρος τρανς ατόμων κάθε ηλικίας, είτε σιωπούν.
Μην έχουμε καμία αυταπάτη ότι αυτά δε μας αφορούν στην Ελλάδα. Τέτοιες ερμηνείες παρουσιάζονται συνεχώς, περισσότερο ή λιγότερο καλυμμένες, στα πιο αναγνωρισμένα και δημοφιλή πλαίσια υγείας, σε πεδία δημόσιου και επιστημονικού λόγου.
Απάντηση επομένως είναι η ενημέρωση, η αντίδραση, η διεκδίκηση.
Η δύναμη είναι στο μαζί.
*Τα links με τα στοιχεία που αναφέρονται στο κείμενο:
- World Athletics bans trans women from female events
- UK government blocks Scotland’s new gender recognition law
- 2023 anti-trans bills tracker