Μετά τα δημοσιεύματα που ακολούθησαν το ΔΤ της Colour Youth, Κοινότητα Lgbtq Νέων Αθήνας σχετικά με τα αντιεπιστημονικά, τρανσφοβικά θέματα στο Τμήμα Ψυχολογίας του ΕΚΠΑ, το Τμήμα προέβη στην παρακάτω ανακοίνωση (φωτό). Στηρίζοντας τα νέα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα στην πρωτοβουλία τους αυτή και κατανοώντας τη θέση τους, θα θέλαμε να αποσαφηνίσουμε μερικά ζητήματα, με την ελπίδα ότι αυτή η διεργασία που μόλις ξεκίνησε θα φέρει θετικές, ακόμα και με αργούς ρυθμούς, αλλαγές, όχι μόνο στο συγκεκριμένο Τμήμα, αλλά γενικά στον τρόπο που συζητιούνται τα ΛΟΑΤΚΙ+ ζητήματα στους κύκλους ψυχικής υγείας στη χώρα μας.
Θεωρούμε ότι η απάντηση εκ μέρους του Τμήματος Ψυχολογίας είναι η αρχή ενός διαλόγου και το επόμενο βήμα σε μία συζήτηση που δεν έχει ξαναγίνει μέχρι τώρα ανοιχτά, και επομένως θέλουμε να καλωσορίσουμε αυτήν την κουβέντα, που μπορεί να φέρει τα εμπλεκόμενα μέρη σε ουσιαστική επαφή με όσα διακυβεύονται.
Σε σχέση τώρα συγκεκριμένα με την εν λόγω ανακοίνωση:
-Αρχικά εκτιμούμε την αναγνώριση εκ μέρους του Τμήματος ότι το διδαχθέν υλικό είναι ανεπίκαιρο και παρωχημένο επιστημονικά (δηλ. δεν ακολουθεί το νεότερο DSM-V, ούτε το νέο ICD-11, αλλά το παλαιότερο DSM-IVTR). Οι αλλαγές μεταξύ των δύο DSM στα ζητήματα της Ταυτότητας Φύλου είναι ουσιαστικές και βαθιές, κάτι που υποτιμάται στην ανακοίνωση αυτή. Το επιχείρημα ότι το σύγγραμα προς διδασκαλία βρίσκεται υπό αναθεώρηση και δεν έχει εκδοθεί ακόμα το καινούριο δεν αντιμετωπίζει το ουσιαστικό πρόβλημα, που συμπεριλαμβάνει την υποτίμηση ή σχετικοποίηση των ζητημάτων ψυχικής υγείας σε σχέση με τα αντίστοιχα αμιγώς ιατρικά ζητήματα. Θα σκεφτόμασταν ποτέ, για παράδειγμα, ότι μπορούν γενικοί ιατροί να εργάζονται με βάση παρωχημένα/άκυρα επιστημονικά δεδομένα στην κλινική πράξη τους, επειδή το διαθέσιμο εγχειρίδιο που έχουν δεν έχει ακόμα αναθεωρηθεί; Θεωρούμε ότι μια τέτοια προσέγγιση τρέφει το στερεότυπο σύμφωνα με το οποίο τα ζητήματα ψυχικής υγείας είναι λιγότερο σημαντικά και αξίζουν μικρότερης προσοχής και επαγρύπνισης, από τα υπόλοιπα.
-Θεωρούμε ότι βέβαια είναι θετικό το ενδεχόμενο στο πλαίσιο του μαθήματος να συζητήθηκαν τα έγκυρα επιστημονικά δεδομένα. Σε αυτήν την περίπτωση όμως δεν κατανοούμε το λόγο για τον οποίο τα θέματα της εξέτασης του μαθήματος δεν περιλάμβαναν αυτά τα νέα στοιχεία, αλλά τα δεδομένα που η ίδια η ανακοίνωση παραδέχεται ότι δεν ισχύουν πια.
-Είναι δεδομένη, σε κάθε ακαδημαϊκό πλαίσιο, η διαφορά ισχύος μεταξύ καθηγητ(ρι)ών/διδασκόντων/μελών ΔΕΠ και φοιτητ(ρι)ών. Αυτό καθιστά εξαρχής πολύ δύσκολο, έως και ανέφικτο, να μπορέσουν φοιτητές και φοιτήτριες να διαμαρτυρηθούν επώνυμα σε καθηγητές τους, πόσο μάλλον όταν φέρουν ταυτότητες που περιθωριοποιούνται και στιγματίζονται, τόσο στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον, όσο και στο πλαίσιο του μαθήματος. Για να μπορέσει να γίνει κάτι τέτοιο θα πρέπει τουλάχιστον να έχει διαμορφωθεί ένα ασφαλές πλαίσιο στον ακαδημαϊκό χώρο για όλες τις περιθωριοποιημένες ταυτότητες, με πρωτοβουλία των μελών ΔΕΠ και σε συνάρτηση με τα όσα διδάσκονται στο πλαίσιο των μαθημάτων. Δεν γνωρίζουμε να έχουν γίνει συντονισμένες προσπάθειες προς αυτήν την κατεύθυνση στο εν λόγω Τμήμα, όπως και σε πολλά άλλα τμήματα της χώρας, ειδικά όσον αφορά τις ΛΟΑΤΚΙ+ ταυτότητες. Παράδειγμα τέτοιων πρωτοβουλιών θα ήταν π.χ το ανοιχτό κάλεσμα προς τα άτομα που φοιτούν στο Τμήμα να προτείνουν ιδέες και εργαλεία προς την καλύτερη συμπερίληψη και ισότιμη μεταχείρισή τους, ή το να προσκληθούν ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα ή/και ειδικοί ψυχικής υγείας με εξειδίκευση στα εν λόγω ζητήματα για να αναλάβουν έναν συμβουλευτικό ρόλο στο Τμήμα για τη χάραξη συγκεκριμένων στόχων προς αυτή την κατεύθυνση.
-Η ανακοίνωση, τέλος, δεν δίνει καμία απολύτως απάντηση στις δημόσιες καταγγελίες των φοιτητ(ρι)ών για ομο-τρανσφοβικά σχόλια από καθηγητές και καθηγήτριες. Δεν απαντά στην καταγγελία ότι καθηγητής είπε τους γκέι άνδρες «πιθήκους», στο ότι καθηγήτρια είπε ότι πρέπει να προστατεύονται τα παιδιά από γονείς με ομόφυλο σεξουαλικό προσανατολισμό, και ότι τρανς φοιτητής έπαθε κρίση πανικού την ώρα του μαθήματος γιατί αυθαίρετα η καθηγήτρια υπέθετε την ταυτότητα φύλου όσων παρακολουθούσαν το μάθημα, σίγουρη ότι δεν υπάρχουν τρανς άτομα στο Τμήμα. Όλα τα παραπάνω καθιστούν σαφές ότι μπορεί πολύ συχνά να καλλιεργείται ένα ακραία εχθρικό κλίμα άμεσων και έμμεσων διακρίσεων στα αμφιθέατρα, σε βάρος των ΛΟΑΤΚΙ+ φοιτητ(ρι)ών, αλλά και κάθε ΛΟΑΤΚΙ+ μέλους του Πανεπιστημίου (μέλη γραμματείας, διδακτορικοί ερευνητές και ερευνήτριες, μέλη ΔΕΠ κ.α).
Ταυτόχρονα γνωρίζουμε ότι, όπως σε κάθε συλλογικό πλαίσιο, υπάρχουν συμπεριληπτικές και υποστηρικτικές φωνές που προσπαθούν να μεταστρέψουν αυτό το κλίμα και να ενισχύσουν το αίσθημα ασφάλειας.
Θυμίζουμε τις διεθνείς έγκυρες έρευνες για την αυτοκτονικότητα, τους αυτοτραυματισμούς και τη σχολική/ακαδημαϊκή εκροή σε ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα που βρίσκονται στην ύστερη εφηβεία και την αναδυόμενη ενηλικίωση: 4 φορές υψηλότερες πιθανότητες να εμφανιστούν τα παραπάνω αν ένα άτομο είναι ΛΟΑΤΚΙ+, ακόμα μεγαλύτερες όταν οι έρευνες αφορούν μόνο τρανς άτομα.
Για λόγους που αφορούν όλα τα παραπάνω, τις διακρίσεις σε βάρος των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, τη συνεχιζόμενη παθολογιοποίησή τους, αλλά και την ανάγκη για συντονισμένη επιμόρφωση στις κουίρ ταυτότητες, ένας όλο και αυξανόμενος αριθμός Πανεπιστημίων στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες συμπεριλαμβάνουν πλέον ολοκληρωμένα προγράμματα σπουδών με affirmative (καταφατική/επιβεβαιωτική) προσέγγιση και επικέντρωση σε ζητήματα σεξουαλικού προσανατολισμού, έκφρασης, ταυτότητας και χαρακτηριστικών φύλου. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα παρακάτω (η λίστα είναι πολύ μεγαλύτερη και διευρύνεται συνεχώς).
Ελπίζουμε το πρόσφατο γεγονός να αποτελέσει το έναυσμα για την ανοιχτή συζήτηση των παραπάνω, εντός των ΑΕΙ της χώρας, πάντα σε επαφή με τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα.
Ως Orlando LGBT+ είμαστε στη διάθεση κάθε επιστημονικού φορέα και Πανεπιστημίου για κάθε ανάλογη προσπάθεια.
Ενδεικτική λίστα Πανεπιστημίων και προγραμμάτων:
UCL
King’s College London
Universität Wien
Utrecht university
San Diego State U
University of Massachusets Boston
University of Illinois at Chicago
University of South Carolina
University of Bath
Columbia University, Teachers College
University of Virginia
Harvard
NYU
Majors are offered by Wesleyan (2003), U. Chicago, Brown, Hobart and William Smith Colleges, York University (Sexuality Studies, 2009), University of Toronto, Miami University (Ohio, 2010), Ohio State (2011), San Diego State (2012), Otterbein (2012), Arizona State (2017 online),Arizona State West (2016), University of Puget Sound (Fall 2020).
Minors are offered by Ohio State, San Francisco State, Stanford, Berkeley, UCLA, UC Riverside, Towson (proposal, Nov. 96, still on-line), Cornell, SUNY, Purchase, Allegheny, Hobart and William Smith Colleges, George Mason?, Concordia University (Canada), Western Washington University, Bowdoin College, Humboldt State University (Aug 2004), University of Minnesota (fall 2004), Kent State University (fall 2001), University of North Carolina-Chapel Hill (2004), University of North Texas (2004), University of Delaware (Fall 2006), Hofstra (2006), Nebraska-Lincoln (2006), Syracuse (2006), McGill (2006), University California at Santa Barbara (2006), Northern Illinois University (both undergraduate and graduate certificates), University of Kansas (2008), University of Houston (2008), York University (Sexuality Studies, 2004), UC-Davis (2009, Sexuality Studies), University of Toronto, University of British Columbia, DePaul (2007), University of New Hampshire, Carleton University (Ottawa), University of Michigan, Colgate University (2009), University of Oregon (2009?), Bridgewater State College (2009), Illinois-Urbana-Champaign (Fall 2009), Brooklyn College (approved 2008, inaugurated Fa 2009), Washington State (approved 2009), Miami University (Ohio, 2010), University of Vermont (2006), University of Louisville (2010), Brandeis (2011), Metropolitan State College of Denver (2012; 2 minors), Sonoma State College (California, 2010), Sarah Lawrence (2000), San Diego State (2005?), Otterbein (2012), American University (by 2015), Appalachian State (before 2015), Kansas State University (2013), University of Puget Sound (2018),
Certificates or Concentrations are offered by Arizona State U., U. Iowa, Yale, Brandeis, Denison U., Duke, U. Wisconsin-Madison (2003), U. Wisconsin-Milwaukee, U. of Maryland, U. of Colorado at Boulder, York University (Sexuality Studies, 2004).
