Η νέα έκδοση των κατευθυντήριων οδηγιών υπηρεσιών υγείας (Standards of Care) προς τρανς/φυλοδιαφορετικά άτομα από τον WPATH – Παγκόσμιο Οργανισμό Επαγελματιών για την Υγεία των Τρανς ατόμων, εκδόθηκε την προηγούμενη εβδομάδα μετά από πολύμηνη αναμονή και προετοιμασία των τελευταίων ετών.
Το Orlando LGBT+ μέλη του οποίου είναι σταθερά, ή έχουν υπάρξει, μέλη και του Παγκόσμιου Οργανισμού WPATH, μεταφράζει τα βασικότερα σημεία τους και θα σας τα παρουσιάζει σταδιακά, σε μια προσπάθεια διάχυσης των επιστημονικών δεδομένων και των καλών πρακτικών και, κυρίως, σε μια διαρκή προσπάθεια καταπολέμησης της βαθιά ριζωμένης ψυχιατρικοποίησης που έχουν υποστεί και συνεχίζουν να υφίστανται τα τρανς άτομα λόγω του στίγματος σε βάρος της ταυτότητας και της έκφρασης του φύλου τους.
Τις επόμενες ημέρες θα ακολουθήσουν μεταφρασμένα τα κομβικότερα κεφάλαια του οδηγού που αφορούν τα τρανς παιδιά και έφηβα άτομα, και την παροχή υπηρεσιών σε non-binary/μη δυϊκά άτομα.
Σήμερα παρουσιάζουμε τις κατευθυντήριες οδηγίες που αφορούν γενικά την ψυχική υγεία. Καλούμε τους/τις συναδέλφους να ενημερωθούν για το περιεχόμενο των οδηγιών και να τις κοινοποιήσουν στα επαγγελματικά και επιστημονικά τους περιβάλλοντα.
Tα βασικότερα συμπεράσματα και σχολιασμός των οδηγιών του κεφαλαίου για την ψυχική υγεία από εμάς:
– οι επαγγελματίες σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε και δεν δικαιούμαστε να δώσουμε γνωματεύσεις/”διαγνώσεις” για την τρανς ταυτότητα ενός ατόμου, π.χ. προκειμένου αυτό να προχωρήσει σε ιατρική φυλομετάβαση. Δίνουμε όμως, εάν αυτό αμφισβητείται από τρίτους (π.χ. στην περίπτωση ενεργής ψύχωσης ή σχετικού ιστορικού), γνωμάτευση για το ότι ένα άτομο είναι σε θέση να δώσει την ενημερωμένη του συγκατάθεση για οποιαδήποτε ιατρική πράξη το αφορά.
Για μια ακόμα φορά ένας διεθνής οργανισμός αναγνωρίζει το αυτονόητο, ότι η ταυτότητα φύλου και οι σχετικές με αυτήν αποφάσεις φυλομετάβασης βασίζονται αποκλειστικά στον αυτοπροσδιορισμό και την αυτοδιάθεση των ίδιων των τρανς ατόμων.
– Τρανς άτομα και ψυχιατρικές υπηρεσίες: τα τρανς άτομα σε κάθε περίπτωση ενδείκνυται (και δικαιούνται) να συνεχίζουν την λήψη της ορμονοθεραπείας τους και κατά την εισαγωγή τους σε ψυχιατρική κλινική, κάτι που μπορεί να αρθεί μόνο αν υπάρχουν αντενδείξεις για ιατρικούς λόγους (σχετικά ιατρικά πρωτόκολλα, γενικές ιατρικές αρχές, αυτοδιάθεση γύρω από ιατρικές αποφάσεις). Επίσης, ο αυτοπροσδιορισμός των τρανς ατόμων πρέπει να γίνεται σεβαστός σε κάθε ιατρικό πλαίσιο με κάθε τρόπο, συμπεριλαμβανομένων των ψυχιατρικών πλαισίων/κλινικών.
Αυτή η οδηγία έρχεται σε σαφή αντίθεση με την κακοποιητική πρακτική που και στην Ελλάδα έχει εφαρμοστεί κατά κόρον, να ψυχιατρικοποιείται και να αμφισβητείται ο αυτοπροσδιορισμός τρανς ατόμων εάν αυτά χρειαστούν ψυχιατρική νοσηλεία ή έκτακτη ιατρική συνδρομή για την ψυχική τους υγεία.
– Η περίπτωση ένα άτομο να μην μπορεί να δώσει την ενημερωμένη του συγκατάθεση για ιατρική πράξη που το αφορά (γενικά σε ζητήματα ιατρικής φροντίδας και όχι μόνο σε ζητήματα φυλομετάβασης) είναι η εξαίρεση και όχι ο κανόνας, και αφορά μεμονωμένες, εξαιρετικές περιπτώσεις, π.χ. όπως είπαμε παραπάνω επεισόδιο ενεργής ψύχωσης ή για άλλους ιατρικούς λόγους που αφορούν την επαφή του με το περιβάλλον, τις νοητικές του λειτουργίες κ.λπ.. Ακόμα και σε αυτές τις περιπτώσεις όμως, εφόσον το άτομο λάβει την απαραίτητη θεραπευτική/φαρμακευτική αγωγή και τα ενεργά συμπτώματα υποχωρήσουν, είναι ξανά ικανό να δώσει την συγκατάθεσή του για ό,τι ζητήματα το αφορούν. Με αυτόν τον τρόπο είναι σαφές ότι παύει κάθε δικαιολογία που δυστυχώς έχει χρησιμοποιηθεί συχνά και στερεί από άτομα με χρόνιες ψυχωσικές διαταραχές, σχιζοφρένεια κ.α τον σεβασμό στον αυτοπροσδιορισμό τους και τις συνεπακόλουθες αποφάσεις τους σε ζητήματα ιατρικής φυλομετάβασης.
– Τα συχνότερα συμπτώματα που μπορεί να αντιμετωπίζει (λόγω του κοινωνικού στίγματος) ένα τρανς άτομο, όπως άγχος και κατάθλιψη, όχι μόνο δεν εμπίπτουν στις παραπάνω εξαιρετικές συνθήκες μειωμένης δυνατότητας ενημερωμένης συγκατάθεσης, αλλά το αντίθετο: η ελεύθερη πρόσβαση σε υπηρεσίες φυλομετάβασης έχει αποδειχθεί ξανά και ξανά ότι συχνά μειώνει αυτά τα συμπτώματα και τις συνεπακόλουθες προκλήσεις ψυχικής υγείας που μπορεί πολλά τρανς άτομα να αντιμετωπίζουν ως επίδραση των διακρίσεων.
– Δεν επιτρέπεται η ψυχοθεραπεία να καθίσταται με οποιονδήποτε τρόπο υποχρεωτική προς τα τρανς άτομα (εντείνοντας έτσι την περαιτέρω παθολογιοποίησή τους). Οι επαγγελματίες είναι υποχρεωμένοι-ες-α να υποστηρίζουν προσβάσιμους και καλά πληροφορημένους τρόπους αναζήτησης ψυχοθεραπείας εφόσον ένα άτομο την επιθυμεί, και όχι να ενισχύουν την υποχρεωτικότητά της με οποιονδήποτε τρόπο.
– Συνίσταται να μην προσφέρονται υπηρεσίες “επανόρθωσης” ή μεταστροφής. Αντίθετα με τον νόμο που ψηφίστηκε στην χώρα μας, που τις επιτρέπει για ενήλικα άτομα με τη συναίνεσή τους, είναι σαφές επιστημονικά ότι οι θεραπείες μεταστροφής είναι, εκτός από παραβιαστικές, αναποτελεσματικές και επικίνδυνες, και έτσι συνίσταται η πλήρης παύση της παροχής τέτοιων υπηρεσιών από επαγγελματίες υγείας.