Στις 15 Δεκεμβρίου του 1973, η Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία ψήφισε την αφαίρεση της ομοφυλοφιλίας από τον κατάλογο των ψυχιατρικών διαταραχών (DSM).
Έναν χρόνο νωρίτερα, το 1972, ένας γκέι ψυχίατρος, ο John Fryer, έγινε ο πρώτος που μίλησε δημόσια με αυτή τη διπλή ιδιότητα, ως επαγγελματίας ψυχικής υγείας και ΛΟΑΤΚΙ+ άτομο, στο ετήσιο συνέδριο του οργανισμού. Είχε προηγηθεί η εξέγερση στο Stonewall και πολλές ακτιβιστικές διεκδικήσεις και πιέσεις για την αποπαθολογιοποίηση της ομοφυλοφιλίας.
Φορώντας μάσκα, περούκα, και χρησιμοποιώντας αλλοιωτή φωνής, απευθύνθηκε στους συναδέλφους του σε μια εποχή που αν γινόταν γνωστή η ταυτότητά του θα σήμαινε το τέλος της δουλειάς του. Δίπλα του στο τραπέζι βρέθηκαν η Barbara Gittings, η λεσβία ακτιβίστρια που τoν έπεισε να μιλήσει, και ο Franklin Kameny, γκέι διδάκτορας του Harvard, που απολύθηκε και έχασε την ακαδημαϊκή του θέση όταν έγινε γνωστός ο σεξουαλικός του προσανατολισμός.
Ο John Fryer τότε μίλησε με το ψευδώνυμο Dr. Anonymous.
Σήμερα, 49 χρόνια μετά, κάποια πράγματα έχουν αλλάξει, και κάποια όχι. Τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα βιώνουν συχνά την παθολογιοποίηση της ταυτότητάς του από επαγγελματίες ψυχικής υγείας, ενώ πολλοί από τους ΛΟΑΤΚΙ+ επαγγελματίες (μεταξύ αυτών και όσοι εργάζονται στην ψυχοκοινωνική στήριξη και ψυχοθεραπεία/ψυχανάλυση) δεν τολμούν να βγουν από την ντουλάπα και να μιλήσουν ανοιχτά στα ακαδημαϊκά και επαγγαλματικά τους περιβάλλοντα.
Οι ΛΟΑΤΚΙ+ επαγγελματίες ψυχικής υγείας έχουμε να αντιμετωπίσουμε διακρίσεις, αλλά φέρουμε και το προνόμιο της ιδιότητάς μας. Οφείλουμε να το αναγνωρίσουμε και να το χειριστούμε αναλόγως.
Οι μη ΛΟΑΤΚΙ+ επαγγελματίες επίσης έχουμε ακόμα πολλά να μάθουμε για να εφαρμόζουμε ουσιαστικά συμπεριληπτικές πρακτικές και να παίρνουμε θέση κατά των διακρίσεεων στον δημόσιο λόγο.
Ο λόγος που εκφώνησε ο John Fryer τότε, απευθύνεται σε όλους. Παρά τους αναχρονισμούς που μπορεί να περιέχει ή τα σημεία στα οποία σήμερα θα στεκόμασταν περισσότερο κριτικά, αξίζει να διαβαστεί.
Τον μεταφράσαμε και σας τον παρουσιάζουμε.
……………..
“Είμαι ψυχίατρος. Είμαι επίσης, όπως οι περισσότεροι από εσάς σε αυτό το δωμάτιο, μέλος της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας, και είμαι περήφανος για αυτή μου την ιδιότητα. Παρ’ όλα αυτά, απόψε, στον βαθμό που είναι εφικτό, θα προσπαθήσω να μιλήσω για πολλά από τα γκέι μέλη της ΑΨΕ, όπως επίσης και για μένα.
Όταν συγκεντρωνόμαστε σε τέτοια πλαίσια έχουμε με κάποιον τρόπο καταλήξει να αποκαλούμε ένδοξα τους εαυτούς μας The Gay P.A (Gay Psychiatrist Association) και αρκετοί από εμάς νιώθουμε ότι ήταν η ώρα να σταθούμε ψυχή τε και σώματι μπροστά στον οργανισμό αυτό και να ζητήσουμε να ακουστούμε και να γίνουμε κατανοητοί, στον βαθμό που αυτό είναι πιθανό.
Απόψε είμαι μεταμφιεσμένος ώστε να μπορέσω να σας μιλήσω ελεύθερα χωρίς να εστιάσετε στο ποιος ακριβώς είμαι. Το κάνω αυτό κυρίως για την δική σας προστασία. Μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι θα μπορούσα να είμαι οποιοσδήποτε από τους πάνω από 200 ψυχιάτρους που είναι εγγεγραμμένοι στην εταιρεία και όσοι από εσάς είστε περίεργοι για την ταυτότητά μου θα πρέπει να αποφύγετε τις παρανοϊκές σκέψεις γύρω από το ποιος είμαι, και να ακούσετε τι έχω να πω.
Εμείς οι ομοφυλόφιλοι ψυχίατροι χρειάζεται επίμονα να διαχειριζόμαστε μία ποικιλία από αυτό που θα ονομάζαμε ως «σύνδρομα των νέγρων». Θα ήταν καλό να περιγράψουμε κάποια από αυτά (τα σύνδρομα) και πώς μας κάνουν να νιώθουμε:
Ως ψυχίατροι που είναι και ομοφυλόφιλοι, πρέπει να ξέρουμε την θέση μας και τι πρέπει να κάνουμε για να είμαστε επιτυχημένοι. Αν ο στόχος μας είναι μία υψηλή ακαδημαϊκή θέση, η επίτευξη δυνατοτήτων ισότιμων με των συναδέλφων μας ή η εισαγωγή σε ένα ψυχαναλυτικό ινστιτούτο, θα πρέπει να σιγουρευτούμε ότι κανένα άτομο που βρίσκεται σε θέση εξουσίας δεν γνωρίζει τον σεξουαλικό μας προσανατολισμό ή/και την ταυτότητα φύλου μας. Όπως οι μαύροι άνθρωποι με ανοιχτόχρωμο δέρμα που αποφασίζουν να ζήσουν σαν λευκοί, έτσι κι εμάς δεν πρέπει να μας δει κανείς με τους αληθινούς φίλους μας, ούτε με την ομοφυλόφιλη οικογένειά μας, για να μην γίνει γνωστό το μυστικό μας και καταδικαστεί η μοίρα μας. Υπάρχουν επαγγελματίες ψυχαναλυτές ανάμεσά μας που ολοκλήρωσαν την εκπαίδευσή τους χωρίς να αναφέρουν την ομοφυλοφιλία τους στους αναλυτές τους. Αυτοί που είναι διαθέσιμοι να μιλήσουν ανοιχτά, θα το κάνουν μόνο αν έχουν πολύ λίγα να χάσουν. Και πάλι δεν θα ακουστούν.
Ως ψυχίατροι που είναι ομοφυλόφιλοι, χρειάζεται να προσέξουμε πολύ την εξουσία που βρίσκεται στα χέρια μας. Καθορίζοντας την υγεία των άλλων ανθρώπων γύρω μας. Συγκεκριμένα, πρέπει να μας είναι ξεκάθαρη η δική μας κατανόηση γύρω από το τι σημαίνει να είσαι ένας υγιής ομοφυλόφιλος σε έναν κόσμο που βλέπει αυτήν την ταμπέλα σαν έναν αδύνατο αναχρονισμό -κάποιος δεν μπορεί να είναι υγιής και ομοφυλόφιλος, θα έλεγε κανείς.
Μία ακόμα συνέπεια του να είσαι ομοφυλόφιλος ψυχίατρος, είναι ότι απαιτείται από εμάς να είμαστε περισσότερο «υγιείς» από τους ετεροφυλόφιλους συναδέλφους μας. Χρειάζεται να αποπειραθούμε μέσα από την ψυχοθεραπεία ή την ψυχανάλυση να λύσουμε το «πρόβλημά» μας. Όπως ένας μαύρος άνθρωπος πρέπει να είναι υπεράνθρωπος, έτσι πρέπει κι εμείς, για να αντιμετωπίσουμε όσους συναδέλφους μας ξέρουν ότι είμαστε γκέι.
Θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε να απαριθμούμε παραδείγματα της κατάστασης όλη την υπόλοιπη νύχτα. Θα ήταν βοηθητικό, παρ’ όλα αυτά ας δούμε τώρα το αντίστροφο: Πώς είναι να είσαι ομοφυλόφιλος που είναι ταυτόχρονα και ψυχίατρος;
Οι περισσότεροι από εμάς, μέλη της GAY P.A., δεν φοράμε τα (ιατρικά) σήματά μας μέσα στο Bayou Landing (ένα γκέι μπαρ εδώ στο Ντάλας), ούτε στα τοπικά λουτρά (σ.σ. μεταφραστριών: εδώ αναφέρεται σε cruising spot, τοπικό σημείο γνωριμιών και σεξουαλικών επαφών γκέι ανδρών σε δημόσιο χώρο). Αν το κάναμε αυτό (σ.σ. αν φορούσαμε τα ιατρικά μας σήματα), θα ρισκάραμε τον χλευασμό από όλους τους αντι-ψυχιατρικούς ομοφυλόφιλους. Υπάρχει έντονα αρνητικά αισθήματα στην ομοφυλόφιλη κοινότητα απέναντι στους ψυχιάτρους, και εμείς είμαστε οι ευκολότεροι στόχοι στους οποίους ο θυμωμένος μπορεί να ξεσπάσει την οργή του. Εκτός από αυτό, στις πόλεις καταγωγής μας, οι πιθανότητες είναι ότι σε κάθε συγκέντρωση ομοφυλόφιλων θα υπάρχουν ασθενείς μας ή υπάλληλοι υπηρεσιών που θα προσπαθήσουν να μας βλάψουν στην επαγγελματική ή την ευρύτερη κοινότητά μας, εφόσον οι κοινότητες αυτές τους επιτρέψουν να το κάνουν.
Τέλος, ως ομοφυλόφιλοι που είμαστε ταυτόχρονα και ψυχίατροι, φαίνεται σαν να κατέχουμε μία μοναδική ικανότητα να «παντρευόμαστε» τους θεσμούς και τις εταιρείες μας, αντί για συζύγους ή εραστές. Πολλοί από εμάς δουλεύουμε 20 ώρες την ημέρα για να προστατέψουμε εταιρείες και θεσμούς που κυριολεκτικά θα μας μασούσαν και θα μας έφτυναν αν ήξεραν ή δέχονταν να αναγνωρίσουν την αλήθεια.
Αυτά είναι τα συναισθήματά μας, και όπως όλα τα συναισθήματα, έχουν αξία μόνο στον βαθμό που μας ωθούν σε συγκεκριμένες πράξεις. Εδώ θέλω να απευθυνθώ πρωτίστως στα άλλα μέλη της GAY P.A. που είναι παρόντα απόψε (παρόλο που όλοι είστε ευπρόσδεκτοι να με ακούσετε, ίσως μπορέσετε να βοηθήσετε τους γκέι ψυχιάτρους φίλους σας να καταλάβουν όσα λέω).
Όταν είσαι μαζί με συναδέλφους που δυσφημούν τις «αδερφές» και τους «κουήρ», μην στέκεσαι απλά αδρανής. Δεν σου λέω να εγκαταλείψεις την καριέρα σου. Δείξε όμως λίγη δημιουργική ευρηματικότητα και ενημέρωσε τους συναδέλφους σου ότι υπάρχουν μερικά ζητήματα που οφείλουν να τα ξανασκεφτούν. Όταν άλλοι ομοφυλόφιλοι έρχονται σε σένα για θεραπεία, μην αφήνεις τα δικά σου προβλήματα να μπαίνουν στην μέση. Βρες δημιουργικούς τρόπους με τους οποίους θα τους εξηγείς ότι οι ίδιοι είναι εντάξει και μετά μάθε τους όσα χρειάζονται να ξέρουν. Παράπεμψέ τους και σε άλλες πηγές πληροφόρησης, με στάση διαφορετική από την δική σου, ώστε να μπορούν να επιλέξουν ελεύθερα.
Τέλος, βρες το κουράγιο να ανακαλύψεις τρόπους με τους οποίους εσύ, ως ομοφυλόφιλος ψυχίατρος, μπορείς να συμμετέχεις σε κινήματα που προσπαθούν να αλλάξουν την στάση των ετεροφυλόφιλων (αλλά και των ομοφυλόφιλων), απέναντι στην ομοφυλοφιλία. Γιατί όλοι μας έχουμε πράγματα να χάσουμε στην τωρινή συνθήκη. Μπορεί να μην λαμβανόμαστε υπόψιν ως επαγγελματίες, μπορεί ο συνάδελφος ψυχαναλυτής να πάψει να μας παραπέμπει ασθενείς, μπορεί ο επόπτης μας να μας ζητήσει να βγούμε σε προσωρινή άδεια από την εργασία μας. Παρ’ όλα αυτά, παίρνουμε μεγαλύτερο ρίσκο με το να μην ζούμε ως ολοκληρωμένοι άνθρωποι -γιατί αυτό έχει πολλά να μάθει στον κόσμο γύρω μας.
Αυτή είναι η μεγαλύτερη απώλεια -η απώλεια της έντιμης ανθρωπινότητάς μας. Και αυτή η απώλεια οδηγεί κι άλλους ανθρώπους γύρω μας να χάσουν το δικό τους μικρό κομμάτι ανθρωπινότητας. Γιατί αν ένιωθαν στα αλήθεια άνετα με την δική τους ομοφυλοφιλία, τότε θα μπορούσαν να νιώσουν άνετα και με την δική μας. Επομένως οφείλουμε να χρησιμοποιήσουμε τις ικανότητες και την σοφία μας, για να βοηθήσουμε τους εαυτούς μας να νιώσουν άνετα με αυτό το μικρό κομμάτι ανθρωπινότητας, που λέγεται ομοφυλοφιλία.”