Για τον ομο/αμφι/τρανσφοβικό σχολικό εκφοβισμό

Εικόνα: undispatch.com

Χθες ήταν η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Σχολικού Εκφοβισμού. Το φαινόμενο, που πάντα υπήρχε, τα τελευταία χρόνια έχει πάρει μεγαλύτερη ορατότητα. Στην Ελλάδα, ακαδημαϊκοί και επιστήμονες καθυστέρησαν πολύ να αναγνωρίσουν τα ομοφοβικά και τρανσφοβικά χαρακτηριστικά που συχνά έχει, με αποτέλεσμα πολλές φορές μέχρι και σήμερα, να μην παρέχεται η κατάλληλη στήριξη στα θύματά του.

Βασικά χαρακτηριστικά του εκφοβισμού είναι:
α) η διαφορά ισχύος μεταξύ θύματος και θύτη (σωματικής, συναισθηματικής, κοινωνικής ισχύος κλπ) και
β) η συντονισμένη και επαναλαμβανόμενη κακοποιητική συμπεριφορά από τον θύτη/θύτες προς το θύμα (ψυχολογική ή/και σωματική βία), με βασικό στόχο τον εξευτελισμό και την υποτίμηση.
Ο εκφοβισμός με βάση τον σεξουαλικό προσανατολισμό ή/και την ταυτότητα και έκφραση φύλου του θύματος, βασίζεται στην υπόθεση εκ μέρους των θυτών για κάποια από αυτές τις ταυτότητες των θυμάτων. Αυτό σημαίνει ότι για να θεωρηθεί ομο/τρανσφοβικός ένας εκφοβισμός ΔΕΝ είναι απαραίτητο το θύμα να είναι ΛΟΑΤΚΙ+, αλλά να θεωρείται ή να γίνονται υποθέσεις ότι είναι.
Χαρακτηριστικό τέτοιο παράδειγμα εκφοβισμού με τις γνωστές τραγικές συνέπειες ήταν η περίπτωση του Βαγγέλη Γιακουμάκη. Πρόσφατη έρευνα της Colour Youth, Κοινότητα Lgbtq Νέων Αθήνας για το σχολικό κλίμα στην Ελλάδα, έδειξε εξαιρετικά ανησυχητικά αποτελέσματα για την έκταση ομοφοβικών/τρανσφοβικών συμπεριφορών στο σχολικό περιβάλλον, τόσο μεταξύ των παιδιών, όσο και εκ μέρους τμήματος των εκπαιδευτικών.

Απαραίτητα στοιχεία αναγνώρισης και αντιμετώπισης (για ειδικούς ψυχικής υγείας, παιδοψυχολόγους και σχολικούς ψυχολόγους, εκπαιδευτικούς, γονείς)
Τα στοιχεία για την αναγνώριση και αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού είναι πολλά, εδώ όμως θα προσπαθήσουμε να σταθούμε στα πιο βασικά από αυτά σε σχέση με το ομοφοβικό bullying:
– Αναγνωρίζουμε πάντα τις ρίζες αυτού του είδους εκφοβισμού, δηλ. τις διακρίσεις με βάση τον σεξουαλικό προσανατολισμό, και την ταυτότητα/λεκφραση φύλου, και τις ονοματίζουμε πάντα ως τέτοιες
– Δεν ξεχνάμε τον ηλεκτρονικό εκφοβισμό: το bullying δεν είναι μόνο κάτι που γίνεται στο προαύλιο του σχολείου
– Δεν ζητάμε ποτέ από το παιδί-θύμα να αλλάξει κάτι στην ταυτότητα/έκφραση του φύλου και του προσανατολισμού του, ακόμα και αν το κάνουμε για την προστασία του. Με αυτόν τον τρόπο μεταφέρουμε την ενοχή στο ίδιο το θύμα, ενώ συγκαλύπτουμε τη ρίζα του προβλήματος
– Ειδικά για τα τρανς παιδιά, φροντίζουμε να χρησιμοποιούμε πάντα τις σωστές αντωνυμίες και το επιθυμητό όνομα στο πλαίσιο του σχολείου και αλλού: έτσι δίνουμε το καλύτερο παράδειγμα προς μίμηση για την συμπερίληψη και την ασφάλειά τους
– Έρευνες δείχνουν ότι η σχέση ακόμα και με μόνο ένα υποστηρικτικό ενήλικο άτομο, μπορεί να μειώσει την αυτοκτονικότητα ενός ΛΟΑΤΚΙ+ έφηβου ατόμου. Όποτε χρειαστεί, ας γίνουμε αυτά τα άτομα
– Προσπαθούμε να δημιουργήσουμε έναν κοινό κώδικα μεταξύ των εκπαιδευτικών στο σχολικό πλαίσιο: ίδια στάση απέναντι στους θύτες, ίδια προσέγγιση/υποστήριξη του θύματος
– Αναζητούμε συμμαχίες: λόγω των ιδιαίτερα διαδομένων ομοφοβικών αντιλήψεων στην χώρα μας, συχνά βρίσκεται ένα ενήλικο άτομο μόνο του που προσπαθεί να σηκώσει το βάρος της αντιμετώπισης ενός περιστατικού. Συμμαχίες μπορεί να βρεθούν μεταξύ άλλων εκπαιδευτικών, μεταξύ γονέων ή, όποτε κρίνεται απαραίτητο, με την απεύθυνση σε θεσμικούς ρόλους όπως ο διευθυντής-τρια του σχολείου, ο/η σχολικός σύμβουλος, η Βοηθός Συνήγορος για τα Δικαιώματα του Παιδιού (όργανο Συνήγορου του Πολίτη). Ειδικά για τη Βοηθό Συνήγορο μπορείτε να συμπληρώσετε ηλεκτρονική φόρμα με την καταγγελία σας, στην οποία θα λάβετε σύντομα απάντηση. Μην διστάζετε να αξιοποιήσετε κάθε διαθέσιμο θεσμικό εργαλείο με υπομονή και επιμονή.
– Απευθυνθείτε στο 11528 – Δίπλα σου καλώντας ανώνυμα, αν στο περιβάλλον σας βρίσκεται παιδί που δέχεται εκφοβισμό από συνομηλίκους ή κακή μεταχείριση από μεμονωμένους-ες εκπαιδευτικούς και χρειάζεστε ψυχολογική υποστήριξη ή/και πληροφορίες για τυχόν παρέμβαση εξειδικευμένων επιστημόνων στο σύλλογο εκπαιδευτικών ή γονέων. Απευθυνθείτε στο Πολύχρωμο Σχολείο για επιπλέον πληροφορίες αλλά και υλικό χρήσιμο για τη συζήτηση των διακρίσεων στην τάξη, στο πλαίσιο του μαθήματος.

Το Orlando LGBT+ βρίσκεται στη διάθεσή σας για περαιτέρω πληροφορίες.

Παρακάτω θα βρείτε χρήσιμους συνδέσμους, εγχειρίδια και άρθρα, σε ελληνικά και αγγλικά, για τον ομο/αμφι/τρανσφοβικό εκφοβισμό: